Category हंसराज म. मिसाळ

देवाच्या सेवेतील बत्तीस अपराध

सेवेतील बत्तीस अपराध  १) पादत्राणे घालून मंदिर प्रवेश. २) भगवंताचे जन्म उत्सव , जयंती न करणे. ३)  श्रींची मुर्ती दिसुनही प्रणाम – वंदन न  करणे. ४) अपवित्र अवस्थेत देव दर्शन करणे. ५) देवाला एका हाताने प्रणाम करणे. ६) प्रदक्षिणा करतांना…

संपूर्ण माहिती पहा 👆देवाच्या सेवेतील बत्तीस अपराध

धर्मशास्त्र १ आश्विनमासातील कृत्ये

धर्मशास्र* आश्विनमासातील कृत्ये तुलासंक्रांति व मेषसंक्रांति यांना विषुव अशी संज्ञा आहे. विषुवसंक्रांतीच्या पहिल्या व अखेरच्या पंधरा पंधरा घटका पुण्यकाल असतो. आश्विन शुक्ल प्रतिपदेला देवीच्या नवरात्राचा प्रारंभ होतो. नवरात्र या शब्दाने आश्विन शुद्ध प्रतिपदेपासून आरंभ होऊन महानवमीपर्यंत करायचे जे कर्म ते…

संपूर्ण माहिती पहा 👆धर्मशास्त्र १ आश्विनमासातील कृत्ये

रेणुकादेवी मातापूर माहुरगड भाग १, २

रेणुकादेवी* भाग १ नांदेडपासून एकशेतीस किलोमीटरवरील मातापूर (माहुरगड) हे रेणुकामातेचे स्थान आहे. त्याचा महिमा रेणुका महात्म्यातून गायिला गेला आहे. रेणुका हीच एकवीरा अदिती आहे. तिचे स्वयंवर झाले नि ती जमदग्नी ऋषींची धर्मपत्नी झाली. कान्यकुब्ज येथील रेणू राजाने कन्याप्राप्तीसाठी भागीरथीच्या तीरावर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆रेणुकादेवी मातापूर माहुरगड भाग १, २

ॐकारगीता

ॐकारगीता ब्रह्मतत्त्व हे इंद्रियातीत असते, अखंड एकरसात्मक असते. गुरुने शिष्याला ‘तत् त्वं असि ’, असे सांगितले , आणि गुरुकृपेने शिष्याच्या ‘अहं’ ला त्याचा बोध झाला तरी, त्या ब्रह्मतत्त्वाचे ज्ञान ‘अहं, त्वं, तद्‍’ अशा सर्वनामांनी होते. म्हणजे सर्वनामाइतकेच अल्पांशाने होते !…

संपूर्ण माहिती पहा 👆ॐकारगीता

पितृपक्ष १ श्राद्ध कसे करावे ! तिथी माहिती नाही

भाग १ भाद्रपद महिन्यातील कृष्णपक्षातील पूर्ण पंधरवड्यास ‘श्राध्दपक्ष ‘ म्हटले जाते. यात अश्विन प्रतिपदेचा दिवस मिळवल्यात सोळा दिवसांचा होत असतो. या पंधरवड्यात तिथीला मरण पावलेल्या वडीलधार्या मंडळींना संतुष्ट करून त्यांच्याप्रती कृतज्ञता व्यक्त केली जात असते. यादिवशी आपल्या पूर्वजांच्या नावाचा पितर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पितृपक्ष १ श्राद्ध कसे करावे ! तिथी माहिती नाही

श्राद्धाचे भोजन केल्यास प्रायश्चित्ते घ्यावे लागतात ?

श्राद्धी भोजन केल्यास प्रायश्चित्ते दर्शश्राद्धी भोजन केल्यास सहा प्राणायाम. महालयादि श्राद्धी व तीन वर्षानंतच्या प्रतिसांवत्सिक श्राद्धात भोजन केल्यास ६ प्राणायाम किंवा गायत्री मंत्राने दहा वेळ अभिमंत्रिक केलेले उदक प्राशन करावे. याप्रमाणे प्रायश्चित्ते न सांगितलेल्या इतर श्राद्धातही असे जलपान करावे. वृद्धिश्राद्धात…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्राद्धाचे भोजन केल्यास प्रायश्चित्ते घ्यावे लागतात ?

गणपती ला दुर्वाच प्रिय का ?

दुर्वा माहात्म्य एकदा यमाच्या नगरात एक मोठा उत्सव होता. त्यास देव-गंधर्वादी लोक आले होते. त्याप्रसंगी तिलोत्तमा नृत्य करीत असता तिच्या सौंदर्याने यम मोहित झाला. लाजून दरबारातून तो उठून चालला असता अग्निचा लोळ उसळला व त्यातून ‘अनल’ नावाचा एक भयंकर राक्षस…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गणपती ला दुर्वाच प्रिय का ?

एका दुर्वेचि महिमा

दुर्वांकुर महिमा दक्षिण देशात ‘जांब’ नावाचे एक प्रसिद्ध नगर होते. त्यात धर्मशील. गुणवान, बलवान असा ‘सुलभ’ नावाचा क्षत्रिय होता. त्याची ‘सुभद्रा’ नामक पत्नी अतिशय लावण्यवती व साध्वी होती. एकदा ती दोघे स्नान करून पुराण ऐकायला बसली असता तिथे सतत परमेश्वराचे…

संपूर्ण माहिती पहा 👆एका दुर्वेचि महिमा

श्रीगणेशास प्रिय असलेल्या वस्तू

श्रीगणेशास प्रिय शस्त्रशूळ, त्रिशूळ, अंकुश, परशू, पाश, मुद्गल, एकदंत, खट्वांग, खेटक व नागबंद वाहनउंदीर, मोर, सिंह, वाघ फुले व पत्रीगणपतीला तांबडी फुले व दुर्वा विशेष आवडतात शमीहा वृक्ष गणपतीस विशेष प्रिय आहे. याला वह्मी वृक्ष असेही म्हणतात मंदारवृक्षमंदारवृक्ष / मुळाच्या…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेशास प्रिय असलेल्या वस्तू

चतुर्थीला चंद्र पाहूनच उपास का सोडतात?

चतुर्थीला चंद्र पाहूनच उपास का सोडतात? यासंबंधी वराहपुराण आदिकृतवृत्तांत-महातप उपाख्यान-विनयकोत्पत्ति-२३ वा अध्याया मधील कथा अशी आहे–पूर्वीं देव, ऋषि, मुनि कार्यारंभ करीत पण तें कार्य विध्नें येऊन नंतरच पूर्ण होई. सत्कार्यांत विध्न येऊन कार्य पूर्ण होई, तर असत्कार्यांत मात्र विध्न न…

संपूर्ण माहिती पहा 👆चतुर्थीला चंद्र पाहूनच उपास का सोडतात?

मूषक हे श्रीगणेशाचे वाहन कसे झाले ?

श्रीगणेशवाहन मूषक गणेशाचे वाहन मूषक म्हणजेच उंदीर आहे हे सर्वश्रुत आहेच. हे मूषक श्रीगणेशाचे वाहन कसे झाले याबाबत पुराणात दोन कथा आढळून येतात : कथा १ एकदा इंद्रसभेत ‘क्रौंच’ नावाच्या एका गंधर्वाची वामदेव नावाच्या महर्षीस लाथ लागली, तेव्हा ‘तू उंदीर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆मूषक हे श्रीगणेशाचे वाहन कसे झाले ?

श्रीगणेश भाग ८ श्रीगणेशाची उत्पत्ती

श्रीगणेश भाग ८ श्रीगणेशाची उत्पत्ती गणपती हा भारतातील एक प्राचीन देव आहे. त्याचे स्पष्ट उल्लेख अतिप्राचीन वाङमयात सापडत नसले किंवा पाचव्या शतकापूर्वीच्या त्याच्या मूर्ती सापडत नसल्या तरी त्याच्या प्राचीनत्वाची शंका घेण्याचे काही कारण नाही.सुरवातीला गणपतीची गणना शंकराच्या गणात होऊ लागली.…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ८ श्रीगणेशाची उत्पत्ती

श्रीगणेश भाग ९ आयुधप्राप्ती

श्रीगणेश भाग ९ आयुधप्राप्ती श्रीगणेशास ‘पाश’, ‘अंकुश’, ‘कमल’ आणि ‘परशू’ ही आयुधे कशी प्राप्त झाली ते पाहूयात –गणेशास सहावे वर्ष लागताच देवांचे वास्तुकला तज्ज्ञ मानले जाणारे विश्वकर्मा बालगणेशास भेटायला आले व त्यांनी पाश, अंकुश, कमल आणि परशू अशी चार आयुधे…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ९ आयुधप्राप्ती

श्रीगणेश भाग ७ देवनागरी लिपीचा आद्य निर्माता श्रीगणेश

आपण जी देवनागरी लिपी वापरतो त्या देवनागरी लिपीचा आद्य निर्माता श्रीगणेश आहे. देवनागरी लिपी वैशिष्टे जगातील विविध भाषांतील बहुतांश शब्द किंवा ध्वनी देवनागरी लिपीमध्ये जवळजवळ जसेच्या तसे लिहिता येऊ शकतात आणि रोमन किंवा इतर लिप्यांपेक्षा देवनागरीत सहज लिहिलेल्या शब्दांचा तुलनात्मकदृष्ट्या…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ७ देवनागरी लिपीचा आद्य निर्माता श्रीगणेश

श्रीगणेश भाग ६ श्रीगणेश चालीसा

श्रीगणेशभाग ६ श्री गणेश चालीसा दोहाजय गणपति सदगुणसदन , कविवर बदन कृपाल । विघ्न हरण मंगल करण, जय जय गिरिजालाल ॥ चौपाई जय जय जय गणपति गणराजू । मंगल भरण करण शुभ काजू ॥१॥ जय गजबदन सदन सुखदाता । विश्व…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ६ श्रीगणेश चालीसा

श्रीगणेश ५ अवतार वक्रतुंड

श्रीगणेश भाग ५ श्रीगणेशाचे अष्टावतार वक्रतुंड वक्रतुण्डावताराश्च देहिनां ब्रह्मधारकः ।मत्सरासुरहन्ता स सिंहवाहनगः स्मृतः ।। अर्थश्रीगणेशाचा वक्रातुंडावतार हा ब्रम्हांडस्वरुप सर्व देहांना धारण करणारा, मत्सरासुराचा संहारक आणि सिंह या वाहनावर आरुढ असा आहेश्रीगणेशाने अष्टावतारापैकी ‘वक्रतुंड’ हा पहिला अवतार मत्सरासुर या राक्षसाच्या संहाराकरीता…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश ५ अवतार वक्रतुंड

श्रीगणेश भाग ४ ‘एकदंत’ हे नांव मिळाले

श्रीगणेश भाग ४ ‘एकदंत’ एकदा कार्तवीर्य नावाचा क्षत्रिय राजा मृगयेसाठी बाहेर पडला असता त्याला थकवा आला. शेजारीच जमदग्नी मुनीचा आश्रम पाहून तो तेथे गेला. मुनींनी त्याचे स्वागत केले व सर्वांसह त्याच्याही भोजनाची उत्तम व्यवस्था केली. मुनींच्या आश्रमात सम्राटालाही दुर्लभ अशी…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ४ ‘एकदंत’ हे नांव मिळाले

श्रीगणेश भाग ३ स्तुती व मराठी श्लोक

श्रीगणेश भाग ३ श्रीगणेशाची रोजची साधना अभीप्सितार्थ सिद्ध्यर्थम् अभीप्सितार्थ सिद्ध्यर्थम् पूजितो यः सुरासुरैः । सर्वविघ्नहरस्तस्मै गणाधिपतये नमः ।। अरे मोरया, मोरया अरे मोरया, मोरया नाम तुझे । कृपासागरा भक्ती हेचि माहेर माझे ।। तुझी सोंड रे वाकडी एकदंता । मला…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग ३ स्तुती व मराठी श्लोक

श्रीगणेश भाग २ गाणपत्य पंथ

श्रीगणेश भाग २ गणेश गीता नावाचाही एक ग्रंथ आहे. पण तो जवळजवळ भगवद्गीतेसारखाच आहे. फक्त ‘ कृष्णाऐवजी गणेश ‘ नाव घालण्यात आलं आहे याखेरीज ‘ गणपती कवच ‘, ‘ गणपती पंचरत्न ‘, ‘ गणपति पंचांग ‘, ‘ गणपति पंचावरण स्तोत्र…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग २ गाणपत्य पंथ

गणेश चतुर्थीला चंद्रदर्शन का करत नाही ?

गणेश स्थापना गणेश चतुर्थीला चंद्रदर्शन का करत नाही ? एकदा गणपती उंदरावर बसून घाईघाईने जात असताना घसरला. तेव्हा त्याला चंद्र उपहासाने हसला. तें पाहून गणपतीला चंद्राचा फ़ार राग आला. गणपतीने चंद्राला शाप दिला की ” आजपासून तुझें कोणी तोंड पाहणार…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गणेश चतुर्थीला चंद्रदर्शन का करत नाही ?

विनायकव्रत कसे करावे ?

विनायकव्रत भाद्रपद शु चतुर्थी , या चतुर्थीला जर चंद्रदर्शन घडले तर खोट्या आरोपाचा दोष येतो. चतुर्थीला उगवलेला चंद्र जर पंचमीत दृष्टीस पडेल व तो जर विनायकव्रताचा दिवस असेल, तर दोष नाही. पूर्व दिवशी सायाह्नकाळी आरंभ झालेल्या चतुर्थीला जर विनायकव्रताचा अभाव…

संपूर्ण माहिती पहा 👆विनायकव्रत कसे करावे ?

श्रीगणेश भाग १ हस्तीच मस्तक प्राप्त झाल

श्रीगणेश भाग १ गणेश ही विद्येची देवता व संकटांचं निवारण करणारी देवता म्हणून प्रसिद्ध आहे. एखाद्या महत्कार्याच्या आरंभी ‘ श्री गणेशाय नम: ‘ म्हणून गणेशाची स्तुती व आराधना करण्याचा प्रघात आहे. त्याचप्रमाणे अध्ययनाच्या आरंभीही गणेशाचा नामोच्चार करतात. हा देव सकळ…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रीगणेश भाग १ हस्तीच मस्तक प्राप्त झाल

गणपतीची मूर्ती कशी असावी

गणपतीची मूर्ती कशी असावी मित्रांनो ज्यांच्या घरी गणपती पुजला जातो किंवा जे गणेशोत्सव करतात त्यांनी हा लेख नक्कीच वाचावा .बरेच जण गरुडावर बसलेली / सिंह / बैल वाहन असलेली किंवा उभी किंवा कुठल्यातरी देवाच्या खांद्यावर / हातावर असलेली मूर्ती सर्रास…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गणपतीची मूर्ती कशी असावी

सदाशिवरावभाऊ यांचा जन्म !

सदाशिवरावभाऊ यांचा जन्म ! शके १६५२ च्या भाद्रपद शु. १ या दिवशीं चिमाजीअप्पा यांचे पराक्रमी चिरंजीव सदाशिवरावभाऊ यांचा जन्म झाला. याच भाऊंनीं दिल्ली येथील मुसलमानी तख्तावर घण घालून इस्लामी आक्रमणास पायबंद घातला. आयुष्याच्या प्रारंभीच्या काळांत दक्षिणेकडील लढायांमधून यांनीं मोठाच पराक्रम…

संपूर्ण माहिती पहा 👆सदाशिवरावभाऊ यांचा जन्म !

चक्रधर-कृष्ण यांचा जन्म !

चक्रधर-कृष्ण यांचा जन्म ! शके ११४३ च्या भाद्रपद शु. २ या दिवशीं महानुभाव पंथाचे आद्य संस्थापक श्री. चक्रधर कृष्ण यांचा जन्म झाला. अनहिलवाड (पट्टण) चा राजा भोला भीमदेव यांच्याच कारकीर्दीत भडोच येथें मल्लदेव नावांचा राजा राज्य करीत होता. त्यानें सिंधुराजाचा…

संपूर्ण माहिती पहा 👆चक्रधर-कृष्ण यांचा जन्म !

मौनव्रत विधी नियम

मौनव्रत हे व्रत भाद्रपद शु. प्रतिपदेला पूर्ण होते. श्रावण पौर्णिमेपासून हे चालू झालेले असते. त्या दिवशी नदीस्नान झाल्यावर कोमल दूर्वांकुरांच्या १६ गाठी घातलेला तातू करून त्याचे पूजन करतात व स्त्रिच्या डाव्य़ा हातात व पुरुषाच्या उजव्या हातात बांधलेला असतो. यानंतर महिनाभर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆मौनव्रत विधी नियम

कौसल्येचा राम

कौसल्येचा राम सीतामाईच्या वनवासाच्या कहाणीनं काजळून गेलेलं मन बरोबर घेऊनच त्या दिवशी मी नाशिकला गेलेवते. म्हटलं, ऐकलं होतं त्यांतलं ऐकलं होतं त्यांतलं खरंखोटं करायचं तर ते खुद्द रामरायाकडूनच करून घ्यावं आणि मनाला शांत करावं. म्हणून कौसल्येच्या रामाला एकटं गाठून घटकाभर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कौसल्येचा राम

खुळी काठी

खुळी काठी मजी त्या गोष्टीला आता लईं दी झालंगा. तवाच्या येळंला कुळस्वामीला जायाचं लई याड मानसाला. इतकं की, स्वत्ताला पन विसरून जावावं एखाद्यानं. हो. तर एकदा काय झालं म्हनतासा की, कराडच्या संगमाव एकजन आंगुळीला आला. काय ? आला तर किष्णा…

संपूर्ण माहिती पहा 👆खुळी काठी

कहाणी शुक्रवारची जिवतीची

कहाणी शुक्रवारची जिवतीची ऐका शुक्रवारा, तुमची कहाणी. आटपात नगर होत. तिथ एक राजा राज्य करीत होता. त्याला मुलगा नव्हता. तेव्हां राणीने काय कराव? एका सुइणीला बोलावण धाडल. अगं अगं सुइणी, मला लाळवारीसुद्धा एक मुलगा गुपचुप आणुन दे. मी तुला पुष्कळ…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कहाणी शुक्रवारची जिवतीची

गोमाता

गोमाता गोमाता प्रार्थना मंत्र सुरूपा बहुरूपाश्च विश्वरूपाश्च मातरः।गावो मामुपतिष्ठन्तामिति नित्यं प्रकीर्तयेत्॥ गोमाता श्लोक घृतक्षीरप्रदा गावो घृतयोन्यो घृतोद्भवाः।घृतनद्यो घृतावर्तास्ता मे सन्तु सदा गृहे॥घृतं मे हृदये नित्यं घृतं नाभ्यां प्रतिष्ठितम्।घृतं सर्वेषु गात्रेषु घृतं मे मनसि स्थितम्॥गावो ममाग्रतो नित्यं गावः पृष्ठत एव च।गावो…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गोमाता

कहाणी नागपंचमीची

कहाणी नागपंचमीची ऐका नागोबा देवा, तुमची कहाणी, एक नगर होतं. तिथं एक ब्राह्मण होता. त्या ब्राह्मणाला पाच सात सुना होता. चातुर्मासात श्रावणमास आला आहे. नागपंचमीचा दिवस आहे. कोणी आपल्या आजोळी, कोणी पंजोळी, कोणी माहेरी अशा सर्व सुना गेल्या आहेत. सर्वांत…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कहाणी नागपंचमीची

श्रावणी ( उपाकर्म )

श्रावणी ( उपाकर्म ) श्रावणांत ओषधी श्रावणेसस्यानुद्गमादौतुबह्वृचपरिशिष्टे अवृष्ट्यौषधयस्तस्मिन्मासेतुनभवंतिचेत् तदाभाद्रपदेमासिश्रवणेनतदिष्यतेइति तत्राप्यनुद्गमेतु कुर्यादेवतद्वार्षिकमित्याचक्षतेइतिसूत्रात् वर्षर्तौभवंवार्षिकं एतच्चशुक्रास्तादावपिकार्यं उपाकर्मोत्सर्जनंचपवित्रदमनार्पणमितिदमनार नित्येनैमित्तिकेजप्येहोमे यज्ञक्रियासुच उपाकर्मणिचोत्सर्गेग्रहवेधोनविद्यत इति प्रयोगपारिजातेसंग्रहोक्तेः पर्वणिग्रहणेसतिपूर्वंत्रिरात्रादिवेधाभावंवक्तु तेनपर्वणिग्रहणेपिचतुर्दश्यांश्रवणेकार्यमितिहेम अस्तेप्रथमारंभस्तुनभवति गुरुभार्गवयोर्मौढ्येबाल्येवावार्धकेपिवा तथाधिमाससंसर्पमलमासादिषुद्विजे प्रथमोपाकृतिर्नस्यात्कृतंकर्मविनाशकृदितितत् अत्रप्रथमारंभेवृद्धिश्राद्धंकुर्यादितिनारायणवृ एतच्चाधिमासेनकार्यं उपाकर्मतथोत्सर्गः प्रसवाहोत्सवाष्टकाः मासवृद्धौपरेकार्यावर्जयित्वातुपैतृकमितिज्य पराशरोक्तेः उत्कर्षः कालवृद्धौस्यादुपाकर्मादिकर्मणि अभिषेकादिवृद्धीनांनतूत्कर्षोयुगादिष्वितिक यत्तु उपाकर्मणिचोत्सर्गेह्येतदिष्टंवृषादित इतिऋष्यशृंगवचनं तत्सामगविषयं तेषांसिंहार्के एवोक्तेः…

संपूर्ण माहिती पहा 👆श्रावणी ( उपाकर्म )

पतिव्रतेची पूजा

पतिव्रतेची पूजा अंगणातील आमचं तुळशीवृंदावन जरा भारीच उंच हं ! तर बाळपणी आमचा हात कुठला आलाय तिथं पोचायला. म्हणून सकाळी रोज ह्या तुळशीला पाणी घालायचं म्हणजे भारी कोडं वाटायचं. पण आमची आजी मोठी वस्ताद. दरवेळी या श्रावणात नवीन पायरी बांधू…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पतिव्रतेची पूजा

धर्मशास्त्र २ यजुर्वेदांचा उपाकर्मनिर्णय

धर्मशास्त्र यजुर्वेदांचा उपाकर्मनिर्णय ऋग्वेद्यांना जसे श्रवणनक्षत्र लागते, त्याचप्रमाणे यजुर्वेद्यांचा श्रावणी पौर्णिमा हाच मुख्य काळ होय. पुनवेला खंड असल्याने, पूर्व दिवशी जेव्हा ती दोन घटकानंतर सुरू झाली असेल व दुसर्या दिवशी बारा घटका व्यापिनी असेल, तेव्हा सर्व यजुर्वेद्यांनी दुसर्या दिवसाचीच घ्यावी.…

संपूर्ण माहिती पहा 👆धर्मशास्त्र २ यजुर्वेदांचा उपाकर्मनिर्णय

व्रत व त्याची संपूर्ण शास्त्रीय माहिती

व्रत एखादी गोष्ट प्राप्त करून घेण्यासाठी विशिष्ट कालावधीसाठी एखाद्या देवतेची आराधना करणे, त्यासाठी अन्नग्रहणावर आणि वर्तनावर काही बंधने घालूण घेणे, एखाद्या विशिष्ट महिन्यात, विशिष्ट तिथीला करावयाच्या धर्मकृत्याची वा पाळावयाच्या निर्बंधाची प्रतिज्ञा असा सर्वसाधारणपणे ‘व्रत’ ह्या कल्पनेचा अर्थ सांगता येईल. आज्ञापालन,…

संपूर्ण माहिती पहा 👆व्रत व त्याची संपूर्ण शास्त्रीय माहिती

पृथ्वीखंड सावळा

पृथ्वीखंड सावळा मायमराठीच्या बाळपणापासून तुझ्या भक्तीनं भारलेल्या अशा असंख्य मराठी मनाच्या देवा, मी तुझ्याबद्दल आजवर खूप खूप ऐकलं होतं, पण परवा परवा मी तुझ्या नगरीला आले आणि तुझं दर्शन घेतलं तशी मीही भारावून गेले.त्यामुळं तुझ्याकडे एकटक बघताना मी तुझ्या चरणाखालच्या…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पृथ्वीखंड सावळा

गोरख चिंच

गोरख चिंच* सुमारे २० मी. उंचीचा हा पानझडी, मोठा वृक्ष मूळचा आफ्रिकेतील परंतु अरबांनी तो भारतात आणला. तेथे व आशिया खंडात समुद्रकाठच्या प्रदेशात याची लागवड केली जाते. तो भारतात सर्वत्र आढळतो. माकडे आवडीने याची फळे खातात त्यावरून ‘मंकी ब्रेड ट्री’व…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गोरख चिंच

कार्तिकेय

कार्तिकेय* हिंदू पुराणकथांतील शिव-पार्वतीचा जेष्ठ पुत्र व देवांचा सेनापती. त्याच्या जन्माबाबत पुराणांत विविध कथा आहेत. रामायणात तो अग्नी व गंगा यांचा पुत्र असल्याचे म्हटले आहे. स्कंद, कुमार, षडानन, अंगार, सेनानी, देवसेनापती, अग्निभू, व्दादशकर, गुह, गंगा-पुत्र, महासेन, मंगळ (ग्रह), शक्तिधर, सिद्धसेन विशाख…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कार्तिकेय

वज्रनाभ राजाची कथा

पौराणिक कथा*वज्रनाभ राजाची कथा कश्‍यप नावाचे महातपोनिधी ऋषी होते. इंद्र हा त्यांचाच पुत्र. कश्‍यपांची एक पत्नी दिती हिला वज्रनाभ व सुनाभ अशी दोन मुले होती. दोघेही अत्यंत शूर व शक्तिशाली. मेरू पर्वतावर वज्रपुरी नावाची एक भव्य व सुंदर नगरी त्यांनी…

संपूर्ण माहिती पहा 👆वज्रनाभ राजाची कथा

पुरुषसूक्त

पुरुषसूक्त* ऋग्वेदाच्या दहाव्या मंडलातील नव्वदावे सूक्त. विश्वपुरुष व त्याच्यापासून निर्माण झालेली सृष्टी यांचे वर्णन करणारे हे सूक्त असून त्यात सोळा ऋचा आहेत. सूक्ताचा नारायण हाच ऋषी म्हणजे द्रष्टा व देवता पुरुष (परमेश्वर) आहे. हे मुख्यत्वे अनुष्टुप् छंदामध्ये असून यांच्या शेवटच्या…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पुरुषसूक्त

नित्योपासना संस्कार

नित्योपासना संस्कार* सूर्यनमस्कार आचम्य । प्राणायमं कृत्वा । अद्य पूर्वच्चरितर्वमान एवंगुणविशेषणविशिष्टायां शुभुपुण्य़तिथौ मम आत्मन: श्रुतिस्मृति पुराणोत्कफलप्राप्त्यर्थं श्रीसवितृसूर्यनारायणप्रीत्यर्थं नमस्काराख्यं कर्म करिष्ये । ॥ अथ ध्यानम् ॥ ध्येय: सदा सवितृमण्डल मध्यवर्ती नारायण: सरसिजासनसन्निविष्ट: । केयूरवान् मकरकुण्डलवान किरीटी । हारी हिरण्यमय वपुर्धृतशड्‍खचक्र: ।ॐ…

संपूर्ण माहिती पहा 👆नित्योपासना संस्कार

नित्य पाठाच्या बेचाळीस ओव्या

नित्य पाठाच्या बेचाळीस ओव्या* ॐ नमोजी अपरिमिता । आदि अनादि मायातीता । पूर्ण ब्रह्मानंदा शाश्र्वता । हेरंबतात जगद्गुरु ॥ १ ॥ ज्योतिर्मयस्वरुपा पुराणपुरुषा । अनादिसिद्धा आनंदवनविलासा । मायाचक्रचाळका अविनाशा । अनंतवेषा जगत्पते ॥ २ ॥ जयजय विरुपाक्षा पंचवदना । कर्माध्यक्षा शुद्धचैतन्या । मनोजदमनी मनमोहना ।…

संपूर्ण माहिती पहा 👆नित्य पाठाच्या बेचाळीस ओव्या

कीर्तनामध्ये आईबाप हा विषय असावा कां?

बाबुराव महाराज वाघ पंढरपूर कीर्तनामध्ये आईबाप हा विषय असावा कां आईबापावर किर्तन असावे? तसेच कीर्तनामध्ये शिवाजीमहाराज असावेत कां शिवाजी महाराजांवर किर्तन असावे ? विचार केला तर आपण नेमके कशावर कीर्तन करत आहोत? हे तरुण कीर्तनकाराच्या लक्षात कसे येत नाही? कीर्तनामध्ये…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कीर्तनामध्ये आईबाप हा विषय असावा कां?

बोरन्हाण पहिल्या संक्रांतीला धर्मशास्त्र शिशुसंस्कार

बोरन्हाण* पहिल्या संक्रांतीच्या निमित्ताने शिशुसंस्कार म्हणून बोरन्हाण करण्याची परंपरा आपल्याकडे आहे. संक्रातीपासून रथसप्तमी पर्यंतच्या या काळात हे बोरन्हाण घातलं जातं. ज्या दिवशी बोरन्हाण करणार, त्या दिवशी बाळाला काळं झबलं आणि हलव्याचे दागिने घातले जातात. मग, या कार्यक्रमासाठी बोलावलेल्या लहान लहान…

संपूर्ण माहिती पहा 👆बोरन्हाण पहिल्या संक्रांतीला धर्मशास्त्र शिशुसंस्कार

विष्णूस प्रिय पुष्पे-फुले

धर्मशास्र* विष्णूस प्रिय पुष्पे मालती, जाई, केतकी, मोगरी, अशोक, चंपक, पुन्नाग, बकुल, कमल, कुंद, कण्हेर, पाटला, तगर ही पुष्पे व इतर सुगंधी पुष्पे ही विष्णूस प्रिय आहेत. अपामार्ग (आघाडा), माका, खदिर, शमी, दूर्वा, दवणा, बिल्व व तुळशी यांची पत्रे उत्तरोत्तर…

संपूर्ण माहिती पहा 👆विष्णूस प्रिय पुष्पे-फुले

गुप्त नवरात्र

गुप्त नवरात्र* चार नवरात्री प्रामुख्याने मानल्या जातात. सर्व नवरात्रीत देवी प्रमुख देवता असते. १. शारदीय नवरात्र शरद ऋतूत येते म्हणून शारदीय नवरात्र. शारदीय नवरात्रात आश्विन शुद्ध नवमीपर्यंत देवीची उपासना केली जाते. शारदीय नवरात्र अधिक प्रचलित आहे. शारदीय नवरात्र हे शाक्तपंथीय…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गुप्त नवरात्र

शाकंभरी नवरात्र

शाकंभरी नवरात्र* पौष शुद्ध अष्टमी म्हणजेच दुर्गाष्टमीपासून शाकंभरी नवरात्र सुरू होतंय. शाकंभरी नवरात्र अष्टमीपासून म्हणजेच पौष महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील अष्टमीपासून तर पौर्णिमेपर्यंत असतं. अश्विन महिन्यातील नवरात्रा इतकंच शाकंभरी नवरात्राचंही खूप महत्त्व असतं. देवी शाकंभरीला आदिशक्तीचंच एक रूप मानलं जातं. देवीस्तुतीच्या…

संपूर्ण माहिती पहा 👆शाकंभरी नवरात्र

पंच महायज्ञ

*पंच महायज्ञ* गृहस्थाश्रमामध्ये कळत-नकळत दैनंदिन जीवनात पाच प्रकारची पापे होत असतात. १) कण्डनं– कांडणे, २) पेषणी – दळणे, ३) चुल्ली – चूल पेटविणे,  ४) उदकुम्भी – पाणी भरून ठेवणे , ५) मार्जनी – झाडलोट वगैरे वरील सर्व क्रियांच्यामधून मनुष्य अनेक…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पंच महायज्ञ

कामधेनू धर्मशास्त्र

कामधेनू आपल्या पुराणकथांत, सर्व इच्छा पूर्ण करणारी धेनू म्हणून कामधेनूचा उल्लेख आहे. देवासुरांनी समुद्रमंथन केले, तेव्हा त्यातून वर आलेल्या चौदा रत्नांतील कामधेनू ही एक होय. दुसऱ्या एका कथेत दक्षकन्या सुरभी आणि कश्यपप्रजापती यांच्या रोहिणी नावाच्या मुलीस शुन:शेपापासून (अथवा शूरसेनापासून) कामधेनू…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कामधेनू धर्मशास्त्र

व्रतादिकांचा तिथिनिर्णय धर्मशास्त्र

व्रतादिकांचा तिथिनिर्णय ज्या कर्मांना जो काल सांगितला असेल त्या कर्माकरिता तत्कालव्यापिनी तिथि घ्यावी. उदाहरणार्थ – विनायकव्रतामध्ये पूजन मध्यान्हकाळी सांगितले आहे; यास्तव, मध्यान्हकाळव्यापिनी तिथी घ्यावी. कर्मकाल जर दोन दिवसाम्चा असेल अथवा नसेल किंवा अंशतः असेल, तर युग्मवाक्याच्या अनुरोधाने पूर्वविद्धा किंवा परविद्धा…

संपूर्ण माहिती पहा 👆व्रतादिकांचा तिथिनिर्णय धर्मशास्त्र

कालभेद धर्मशास्र

धर्मशास्र कालभेद वर्ष, अयन, ऋतु, महिना, पक्ष व दिवस – असे कालाचे सहा प्रकार आहेत. चांद्र, सौर, सावन, नाक्षत्र आणि बार्हपत्य – असे वर्षाचे पांच प्रकार आहेत. शुद्ध प्रतिपदेपासून अमावास्येपर्यंत जे दिवस, त्यांचा एक महिना होतो. याप्रमाणे चैत्रादि बारा महिन्यांचे…

संपूर्ण माहिती पहा 👆कालभेद धर्मशास्र

चित्त प्रसादन धर्म सार

चित्त प्रसादन चित्तप्रसादन ही योगशास्त्रातील विशेष संज्ञा आहे. तिच्यात चित्त व प्रसादन अशी पदे आहेत. चित्तप्रसादन म्हणजे चित्ताची शुद्धता आणि प्रसन्नता होय. योगसाधनेमध्ये चित्ताची एकाग्रता साधत असताना जे घटक चित्ताला एकाग्रतेपासून विचलित करतात त्यांचे वर्णन पतंजलींनी चित्तविक्षेप व विक्षेपसहभू म्हणजे…

संपूर्ण माहिती पहा 👆चित्त प्रसादन धर्म सार

अशौच देशांतरी मरण झाल्यास

अशौच देशांतरी मरण झाल्यास देशांतरी सपिंडाचे मरण १० दिवसांनंतर समजल्यास दीड महिनापर्यंत त्रिरात्र, सहामासपर्यंत पक्षिनी, नऊ मासपर्यंत १ दिवस व वर्षपर्यंत सज्जाति असे माधवाचे मत आहे. देशांतरी सपिंडाचे मरण १० दिवसांनंतर समजल्यास स्नानमात्र करावे असे विज्ञानेश्वर म्हणतो. या बाबतीत माधवाचे…

संपूर्ण माहिती पहा 👆अशौच देशांतरी मरण झाल्यास

गावास अशौच

गावास अशौच गावात जोपर्यंत प्रेत असेल तोपर्यंत गावास अशौच आहे. पण नगरास अशौच नाही. गाव व नगर यांची लक्षणे दुसर्‍या ग्रंथात पहावी. गाई, इत्यादि पशु मरण पावले असता जोपर्यंत त्या पशूचे प्रेत घरात राहील तोपर्यंत गृहस्थास अशौच. ब्राह्मणाच्या घरी कुत्रा…

संपूर्ण माहिती पहा 👆गावास अशौच

जे जे देवाचे अवतार तुका त्याचे बरोबर हंसराज म.मिसाळ

जे जे देवाचे अवतार- तुका त्याचे बरोबर १)कृतयुगात संत नामा हे भक्त प्रल्हाद होते देवाचा अवतार होता = श्री नृसिंह . २) त्रेता युगात संत नामा हे रामभक्त अंगद होते, देवाचा अवतार होता = भगवान श्रीराम. ३) व्दापार युगात संत…

संपूर्ण माहिती पहा 👆जे जे देवाचे अवतार तुका त्याचे बरोबर हंसराज म.मिसाळ

बायको कशी असावी ! वाल्या कोळ्यांच्या बायको सारखी!

🦜 बायको कशी असावी? 🦜!वाल्या कोळ्यांच्या बायको सारखी! वरील नांवाची एक पोस्ट सद्या फेसबुक व व्हाट्स एपवर खुप फिरत आहे. ज्यांना बायको वाल्या कोळ्याच्या बायको सारखी असावी असे वाटते त्यांची इच्छा प्रभुरामचंद्र पुर्ण करोत ही प्रभु चरणी प्रार्थना! जी वाल्याची…

संपूर्ण माहिती पहा 👆बायको कशी असावी ! वाल्या कोळ्यांच्या बायको सारखी!

पंढरीचे भूत मोठे हंसराज म. मिसाळ

पंढरीचे भूत मोठे यात एक गंमत आहे परमात्म्याच्या ठिकाणी रुपक करून शिक्षणवेगवेगळ्या रुपकातुन परमात्म्याचं ज्ञान करुन देणं हे महत्वाचं असतं. ते संत करतात. कोणी माना या न माना पण शास्त्रात भूत योनी स्वतंत्र योनी दिलेली आहे. मानवाच्या शरीरात काही विकृती…

संपूर्ण माहिती पहा 👆पंढरीचे भूत मोठे हंसराज म. मिसाळ

माऊली शिष्य हंसराज महाराज मिसाळ

पंढरीचे भूत मोठेबायको कोणासारखी असावी!जे जे झाले अवतार तुका त्याचे बरोबर

संपूर्ण माहिती पहा 👆माऊली शिष्य हंसराज महाराज मिसाळ