सफला एकादशी
एकादशी, सण आणि उत्सव
सफला एकादशी
एकादशी उपवास हिंदू धर्मात एक महत्त्वाचे स्थान आहे. दरवर्षी 24 एकादशी असतात. जेव्हा अधिकारकमस किंवा मलामास येतात तेव्हा त्यांची संख्या 26 पर्यंत वाढते.
पद्मपुराणात युधिष्ठिराने पौषमासातील कृष्ण एकादशी, युधिष्ठिराबद्दल विचारले असता, भगवान यज्ञाच्या वक्तव्याबद्दल मला तितकेसे समाधान वाटत नाही, जितके एकादशी व्रताचे विधी होते. म्हणून एकादशी व्रत पाळलेच पाहिजे. पौशामाच्या कृष्णपक्षात सफाला नावाची एकादशी आहे. या दिवशी भगवान नारायणाची विधिपूर्वक पूजा करावी. ही एकादशी कल्याणकारी आहे. सर्व व्रतांपैकी एकादशी सर्वोत्तम आहे.
सफलाईकादशीच्या दिवशी श्रीहरिक फळांसह विविध नावे व मंत्रांची पूजा करतात. देवदेवेश्वर श्रीहरीकी अर्चना धूप आणि दीप घालून करा. सफला एकादशीवर दीप-दान करा. रात्री वैष्णवांसोबत नाम-संकीर्तन करताना जागे व्हावे. रात्री एकादशीला जागृत केल्याने प्राप्त झालेल्या परीणाम हजारो वर्षांच्या तपमानानंतरही प्राप्त होत नाहीत.
श्रीकृष्णाने सांगितल्याप्रमाणे व्रताच्या दिवशी दशमीच्या दिवशी शुद्ध आणि सात्विक भोजन एकाच वेळी घ्यावा. या दिवसाचे आचरण देखील सात्विक असले पाहिजे. उपवास उपभोगणा आनंद आणि कार्याची भावना सोडून देऊन मनामध्ये नारायण यांची प्रतिमा प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
एकादशीच्या दिवशी सकाळी आंघोळ करुन शुद्ध कपडा घालून कपाळावर श्रीखंड चंदन किंवा गोपी चंदन लावा आणि कमळ किंवा वैजयंती फुले, फळे, गंगाजल, पंचामृत, धूप, दीप अशा आरती लक्ष्मी नारायणांची पूजा आणि पूजा करावी. संध्याकाळी आपण इच्छित असल्यास, सखोल देणगीनंतर आपण भरभराट करू शकता. द्वादशीच्या दिवशी परमेश्वराची पूजा करून कर्मकांडी ब्राह्मणांना जेवण करुन, निरोपानंतर जनेऊ आणि दक्षिणा यांना भोजन द्या.
सफाळा एकादशीचे व्रत अशा प्रकारे ठेवणारे आणि रात्री जागरण व भजन कीर्तन करणारे भाविक उत्तम यज्ञांमधे जे मिळतात त्यापेक्षा अधिक फळ प्राप्त करतात.
पद्मपुराणच्या उत्तराखंडमधील सफला एकादशीच्या उपोषणाची कहाणी विस्तृतपणे वर्णन केली आहे. या एकादशीच्या वैभवाने, पापीला तावडीतून मुक्त केले गेले. तुफलिनविता भगवान विष्णूला सफलाईकादशीला. जो व्यक्ति भक्तिभावाने एकादशी व्रत पाळतो, तो निश्चितच श्रीहरिका कृपायात्रा बनतो. एकादशीची जयघोष ऐकून राजसूय यज्ञाचे फळ प्राप्त होते.
सफाळ एकादशीचे उपवास त्याच्या नावानुसार अनुकूल परिणाम देणार आहेत. भगवान श्रीकृष्णाने या व्रताचे मोठे गौरव सांगितले. या एकादशीचे व्रत पाळणार्‍याला आयुष्यातील सर्वोत्तम फळ प्राप्त होते आणि त्याला जीवनाचा आनंद प्राप्त होतो आणि मृत्यूनंतर विष्णू लोक मिळतात. हा व्रत अतिशय शुभ आणि पुण्यवान आहे.
एकादशी, द्वादशी, अभंग. विधी, नियम इत्यादी माहिती
